Тӑвай районне илсен экономикӑра инвесторсемшӗн илӗртӳллӗ секторсем шутне ҫурт-йӗр тӑвассине, ял хуҫалӑхӗ, промышленность, туристпа рекреаци зонисене кӗртеҫҫӗ. Туризм тенӗрен, ял туризмӗ ҫынсене вӑхӑтлӑха ялта канма йышӑннине пӗлтерет. Енӗш Нӑрваш ял тӑрӑхӗнче ӑна Сергей Дмитрий аталантарать. Хӑйӗн укҫине хывса вӑл 19 гектар «Упа кӗтесӗ» ял хуҫалӑхӗпе туризм бази йӗркеленӗ. Ӑна йӗркелеме 25 миллион тенкӗ кирлӗ.
Сергей Николаевич — художник вӗренни тӑрӑх та, Турӑ панӑ пултарулӑхӗ те пур енӗпе. Пӗчӗкренех вӑл йывӑҫ япаласем хатӗрлессипе кӑсӑкланнӑ. Хӑйех пӗчӗк архитектура формисем: ярӑнмаллисем, канмалли вырӑнсем, ҫӑлсем, ача-пӑча лаптӑкӗсем тата ыттисем хатӗрлет. Уншӑн кашни туратпа тӗм усӑллӑ материал.
Чӑваш халӑхӗн ҫурт-йӗр тӑвассин йӑли-йӗркине пӑхӑнса хӑтлӑ пӳртсем туса лартнӑ. Ҫынсене хӑнана йышӑнма мӗнпур услови туса панӑ. Вӗлле хурчӗ те тытать. Туристсене валли мунча та туса лартнӑ.
Сӑнсем (9)
Тӑвай районӗнче ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулӗ умӗн шкул ҫулне ҫитмен учрежденисене юсама тытӑннӑ. Ача-пӑча пахчисене сӑрласа капӑрлатма тата вак-тӗвек юсав ӗҫӗсене асӑннӑ учрежденисем хӑйсен вӑйӗпех юсаҫҫӗ. Ку ӗҫе ашшӗ-амӑшне те явӑҫтараҫҫӗ. Вӗсем спорт лаптӑкӗсене, урамри верандӑсене йӗркене кӗртеҫҫӗ, ушкӑнсенчи вӑйӑ шкапӗсене юсаҫҫӗ. Воспитательсемпе нянькӑсем те ачасене хӑтлӑ пултӑр тесе ҫине тӑраҫҫӗ тесе ӗнентереҫҫӗ вырӑнтисем.
Тӑвайӗнчи 3-мӗш ача-пӑча пахчинче шӑна кӑмписемпе ӑвӑс кӑмписем ӳссе ларнӑ. Кунсӑр пуҫне сысна ҫурисем илем кӳреҫҫӗ. Унтах арҫын ачапа хӗрача кӳлепи валли те вырӑн тупӑннӑ.
Канашра ҫул ҫаврине хута яма хатӗрленеҫҫӗ. Вӑл Кооператив, Хир тата Симӗс урамсене ҫыхӑнтарӗ. Кунсӑр пуҫне «Канашский» кооператив патне ҫитме ҫул сарӗҫ.
Канаш хула администрацийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, асӑннӑ объектсене тума унта урапасем (машинӑсем) нумай чупнипе йышӑннӑ. Проект хатӗрлекенсене ҫынсемпе машинӑсемшӗн меллӗ, хӑрушлӑхсӑр тата хӑтлӑ ҫул тӑвас тӗллев лартнӑ-мӗн. Апла тӑк хӑвӑртлӑха ӑҫта чакарма тивӗ, ӑҫта хытӑрах кайма та юрӗ. Проект документацине норматива пӑхӑнса хатӗрлени пирки, ӑна патшалӑх тӗрӗслевӗ витӗр кӑларнине ӗнентереҫҫӗ.
Хальхи вӑхӑтра Канаш хула администрацийӗ проекта тата улшӑну кӗрттересшӗн. Ҫакна вӑл вырӑнти автовокзалтан Канаш тата Тӑвай районӗсене каякан маршрут автобусӗсене ҫӳреме меллӗрех пултӑр тесе тӑвасшӑн иккен. Ҫул ҫӳрессин схемине улшӑну кӗртнине Чӑваш Енӗн Ҫул-йӗр хӑрушсӑрлӑх инспекцийӗ ырласан ыйту татӑлмалла.
Чӑваш Енри 9 районта пушар тухас хӑрушлӑх IV класс пулнине палӑртнӑ. Чи пысӑк класс пиллӗкмӗш шутланать. Шӑрӑх ҫанталӑк тӑнӑран Улатӑр, Патӑрьел, Вӑрнар, Йӗпреҫ, Канаш, Комсомольски, Шӑмӑршӑ, Елчӗк, Тӑвай районӗсенче пушар тухас хӑрушлӑх пысӑк пулнине палӑртнӑ.
Республикӑра вӑрмансене ятарлӑ хурал сыхлать. Пушар хӑрушсӑрлӑхӗн йӗркине пӑхӑнман ҫынсене дисциплинарлӑ, административлӑ явап тыттарма пултарӗҫ. Хӑш-пӗр тӗслӗхпе пуҫиле ӗҫ те пуҫарма пултараҫҫӗ.
Йӗркене пӑснӑ граждансене 2–4 пин тенкӗлӗх штрафлама ирӗк пур. Должноҫри сӑпатсене – 15–30 пин тенкӗлӗх. Юридици сӑпачӗсен 400 пин тенкӗрен пуҫласа 1 миллион тенкӗ таран штраф тӳлеме тивӗ.
Шупашкарта чарӑну павильонӗсене ҫӗнетнине тӗп хулара пурӑнакансемпе унта килен-каян асӑрханах ӗнтӗ. Общество транспорчӗн чарӑнӑвӗсене Канаш, Етӗрне тата Тӑвай районӗсенче те ҫӗнетме тытӑннӑ. Республикӑн Транспорт тата ҫул-йӗр хуҫалӑхӗн министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, вӗсенчи ҫук павильонсене вырнаҫтараҫҫӗ, япӑххисене йӗркене кӗртеҫҫӗ.
Канаш район территорийӗнче «Шӑхасан — Калинино» ҫул ҫинче вырнаҫнӑ лаптӑкра ӗҫӗн 70 ытла процентне пурнӑҫланӑ. Ҫав шутра машинӑсене пӑрӑнса лармалли вырӑнсем йӗркелени те, лартмалли вырӑнсем туни те, ҫул айккинчи чулсене вырнаҫтарни те кӗрет. «Етӗрне — Николаевски — Кӗҫӗн Шемертен» ҫула та хӑтлӑх кӗртнӗ. Тӑвай районӗнче «Аниш» автоҫула унти «Акконд-Агро» ферма тӗлӗнче юсанӑ.
Ҫемье, юрату тата шанчӑклӑх кунӗнче Тӑвай районӗнчи ЗАГС уйрӑменче Мая Димитриевнӑпа Юрий Палладьевич Арестовсене — 50 ҫул, Валентина Капитоновнӑпа Василий Александрович Петровсене 55 ҫул пӗрле пурӑннӑ ятпа саламланӑ.
Петровсемпе Арестовсене Тӑвай район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Владимир Ванерке, Енӗш Нӑрваш ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Виталий Петров, Тӗмер ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Геннадий Иванов, ЗАГС пайӗн ертӳҫи Валентина Новикова, районти Хӗрарӑмсен канашӗн председателӗ Людмила Аввакумова саламланӑ.
Икӗ мӑшӑр юбилейлӑ туйсен Хисеп кӗнекине алӑ пусса хӑварнӑ. Пӗрле нумай ҫул пурӑннине палӑртнӑ май Арестовсемпе Петровсем кил вучахне чӗртнӗ, салтак тӳмипе юмӑҫ янӑ, чылай ҫул каяллахи пек вальс ташланӑ. Уявра вӗсен ачисем, мӑнукӗсем, тӑванӗсем пулнӑ, мӑшӑрсене тата нумай ҫул пӗрле пурӑнма сывлӑх суннӑ.
Сӑнсем (34)
Чӑваш Енӗн Финанс министерстви районсемпе хуласен кӑҫалхи пилӗк уйӑхри хыснине тишкернӗ те 10 районта ӑна дефицитпа пурнӑҫланине асӑрханӑ. Ҫаксен шутне Элӗк, Патӑрьел, Вӑрнар, Канаш, Красноармейски, Хӗрлӗ Чутай, Вӑрмар, Ҫӗмӗрле, Елчӗк тата Тӑвай районӗсем кӗнӗ. Вӗсен профицичӗ 597,6 миллион тенкӗпе танлашнӑ.
Маларах Тӑвай тата Ҫӗмӗрле районӗсене профицитпа вӗҫленнӗ терӗмӗр-ха та, анчах вӗсем тупӑш илессине пуринчен ытла ӳстернине те палӑртмаллах. Тӑвайӗнче тупӑш курасси 44,2 процент хушӑннӑ; Ҫӗмӗрле районӗнче — 35,9 процент. Тупӑша ытларах чухне вӗсем ҫӗр лаптӑкӗсене сутнипе илнӗ. Пӗлтӗрхи кӑрлач–ҫу уйӑхӗсенчипе танлаштарсан 11 муниципалитетра хыснана укҫа сахалтарах килнӗ. Ҫӗнӗ Шупашкарта, тӗслӗхрен, унчченхин 84,8 проценчӗ чухлӗ кӑна пухӑннӑ; Шӑмӑршӑ районӗнче — 87,6 процент; Шупашкар районӗнче — 90,2 процент.
Республикӑри районсемпе хуласене пӗтӗмӗшле илес тӗк, тупӑш шайне вӗсем 2,5 процент ӳстернӗ.
Тӑвай районӗнчи Акатуйра «Ял тӑрӑхӗсен чи лайӑх картишӗ» конкурс иртнӗ. Районти ял тӑрӑхӗсем хӑйсен картишӗсене наци йӑлине тӗпе хурса хатӗрленӗ. Жюри композицие, ӳнер тӗлӗшӗнчен епле хатӗрленине хакланӑ.
Мучар ял тӑрӑхӗ халӑх ӳнер промыслине — ҫыхнине, тимӗре ӳнерленине, наци йӑлипе килӗшӳллӗн хатӗрленӗ тумтире — кӑтартнӑ. Кусем пирки пӗтӗмпех каласа кӑтартнӑ, юрланӑ. Мучарсем 1-мӗш вырӑна тивӗҫнӗ.
Енӗш Нӑрваш тата Тӑрмӑш ял тӑрӑхӗсем чӑваш туйне тата чӑваш каччине салтака ӑсатнине кӑтартнӑ. Вӗсен картишӗсем 2-мӗш вырӑна тухнӑ.
Чутей ял тӑрӑхӗ халӑха килти сӑрапа, кваспа хӑналанӑ. Тӗмер ял тӑрахӗ чӑвашсен лармине кӑтартнӑ. Хӗрарӑмсем ҫӑм арланӑ, ҫыхнӑ, халӑх юррисене юрланӑ. Чутей тата Тӗмер ял тӑрӑхӗсем виҫҫӗмӗш вырӑна тивӗҫнӗ.
Сӑнсем (3)
Чӑваш наци музейӗ Сӗнтӗрвӑрри районӗнче «Музей туризмӗ, музейсемпе территорисен туризм хӑватне усӑ курасси» ятпа семинар ирттернӗ. Мероприятие республикӑри 17 районтан 53 ӗҫчен хутшӑннӑ.
Музейҫӑсене Сӗнтӗрвӑрри Арбатӗнче «Новинский починок» ансамбль тата районти таврапӗлӳ музейӗ кӗтсе илнӗ. Унтан асӑнӑн музейпа паллаштарнӑ.
Семинара Наци музейӗн ерсте пыракан методисчӗ Татьяна Орлова уҫнӑ. «Музей ҫынсене илӗртекен вырӑн пулмалла», — тенӗ вӑл. Апла тӑк кашни музейӗн хӑйӗн тӗшши пулмалла. Сӗнтӗрвӑрри район администрацийӗн культура тата социаллӑ аталану пайӗн пуҫлӑхӗ Эльвира Упракина Чӑваш Ене илсен туризма аталантарассипе ҫур утӑм маларах пыраҫҫӗ тесе шухӑшлать иккен. Труизма аталантарассипе ведомствӑсем хушшинче йӗркеленӗ канаш та (ӑна нумаях пулмасть йӗркеленӗ) Сӗнтӗрвӑрри районӗнче пухӑннӑран та ҫапла мӑнаҫланать иккен Сӗнтӗрвӑрри тӳри. Тепӗр енчен, маларах асӑннӑ краведени музейӗ «Пӗчӗк хуласемпе ялсен культура мозаики» Раҫҫейри проектсен конкурсӗнче ҫӗнтернӗ.
Туризма аталантармалли пирки семинара хутшӑннӑ Чӑваш Енӗн культура министрӗн ҫумӗ Иван Иванов та палӑртнӑ.
Пирӗн сайта ҫыру килчӗ (ӑна «Кун кӗнеки» пая вырнаҫтартӑмӑр) — Валентина ятлӑскер тӑван Йӑнтӑрччӑ ялӗнчи шкулта тухтӑр вырӑнне пӗтернишӗн куллянать.
Пӑшӑрханмалли сӑлтавӗ те пур пек — Валентинӑн ачисем ҫав шкулта пӗлӳ илеҫҫӗ. Ялта хвелшӗр пур-ха та ӗнтӗ, анчах ҫыру шӑрҫалаканӑн шухӑшӗпе вӑл пур ҫӗре те ӗлкӗрсе ҫитеймӗ. «Ачапа тӑрук мӗн те пулин пулса иртрӗ пулсан, тен хвелшер ялти пӗр карчӑк патӗнче пулӗ?» — шикленет Валентина.
Йӑнтӑрччӑ ялӗ Тӑвайран 7 ҫухрӑмра ларать. Ялта шкул, ача пахчи, хвелшер пункчӗ, культура ҫурчӗ, вулавӑш, ҫыхӑну уйрӑмӗ, 3 лавкка пур. 2010 ҫулта кунта 212 кил шутланнӑ, 676 ҫын пурӑннӑ. Йӑнтӑрччӑ шкулне 100 ытла ача вӗренме ҫӳрет.
+0.3 °C
